OpenAI: Từ phi lợi nhuận đến đế chế tỷ đô - tham vọng hay phản bội?

OpenAI: Từ phi lợi nhuận đến đế chế tỷ đô - tham vọng hay phản bội?

Bài báo gốc của Sigal Samuel trên Vox đã phơi bày sự chuyển biến gây tranh cãi của OpenAI, từ một tổ chức nghiên cứu trí tuệ nhân tạo phi lợi nhuận hướng đến lợi ích cộng đồng sang một tập đoàn có lợi nhuận, đồng thời làm nổi bật vai trò của CEO Sam Altman trong quá trình này. Sự kiện này không chỉ gây sốc cho nhân viên OpenAI mà còn đặt ra nhiều câu hỏi về đạo đức và pháp lý trong ngành công nghiệp trí tuệ nhân tạo.

Sự sụp đổ của mô hình ban đầu:

Được thành lập năm 2015 bởi Elon Musk, Sam Altman và các nhà nghiên cứu khác với mục tiêu ban đầu là phát triển trí tuệ nhân tạo an toàn và có lợi cho nhân loại, OpenAI tự định nghĩa mình là một công ty phi lợi nhuận, không bị ràng buộc bởi mục tiêu sinh lời. Tuy nhiên, năm 2019, OpenAI đã thành lập một nhánh có lợi nhuận để thu hút đầu tư lớn từ Microsoft, nhằm đáp ứng chi phí khổng lồ trong việc nghiên cứu và phát triển AI tiên tiến. Mặc dù vậy, một số nhân viên và người hâm mộ vẫn hy vọng OpenAI sẽ trung thành với nguyên tắc ban đầu. Hy vọng đó đã tan vỡ hoàn toàn.

Sự kiện chấn động gần đây là việc OpenAI chính thức chuyển đổi thành một công ty có lợi nhuận, đồng thời CEO Sam Altman – người trước đây tuyên bố không sở hữu cổ phần – sẽ nhận được cổ phần trị giá hàng tỷ đô la, cùng với quyền kiểm soát tối thượng. Sự ra đi bất ngờ của Giám đốc công nghệ Mira Murati càng làm gia tăng sự nghi ngờ và phản ứng tiêu cực từ nhân viên, thể hiện rõ qua những biểu tượng cảm xúc “WTF” trên nền tảng Slack.

Sam Altman: Nguy cơ hiện sinh cho sứ mệnh của OpenAI?

Sự chuyển hướng này đánh dấu sự phản bội rõ rệt đối với tuyên bố ban đầu của OpenAI. Việc Altman nắm quyền điều hành OpenAI từ năm 2019 đã chứng kiến sự dịch chuyển trọng tâm từ an toàn sang thương mại hóa sản phẩm. Năm 2019, OpenAI đã áp dụng một cơ chế chưa từng có tiền lệ ở Thung lũng Silicon: hạn chế lợi nhuận của các nhà đầu tư. Tuy nhiên, trong những năm tiếp theo, OpenAI dường như ngày càng xem nhẹ vấn đề an toàn trong nỗ lực thương mại hóa các sản phẩm của mình. Năm 2023, hội đồng quản trị phi lợi nhuận đã tìm cách loại bỏ Altman khỏi vị trí CEO, nhưng ông đã nhanh chóng lấy lại quyền lực.

Giờ đây, việc loại bỏ hoàn toàn sự kiểm soát của hội đồng quản trị, dù vẫn tồn tại trên danh nghĩa, là bước cuối cùng củng cố quyền lực của Altman. Việc này làm dấy lên lo ngại về khả năng loại bỏ giới hạn lợi nhuận trong tương lai, dẫn đến việc chuyển hướng hàng tỷ đô la từ quỹ phi lợi nhuận – vốn đại diện cho lợi ích công chúng – sang tay các nhà đầu tư. Nhiều người cho rằng đây là hành động “cướp bóc”.

Cần thiết phải điều chỉnh:

Sự kiện này củng cố lập luận của những người ủng hộ an toàn AI về sự cần thiết của việc ban hành các quy định nhằm giám sát các công ty AI lớn. Việc OpenAI từ bỏ sứ mệnh ban đầu đã trở thành một ví dụ điển hình cho việc các công ty AI có xu hướng bỏ qua các rủi ro và chi phí của việc triển khai AI, đặc biệt là khi những rủi ro đó có thể rất lớn. Điều này càng nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về luật pháp và quy định chặt chẽ hơn đối với lĩnh vực AI để bảo vệ lợi ích của công chúng. Câu hỏi đặt ra là liệu các cơ quan quản lý như chính quyền California hay Quốc hội Mỹ có chú ý đến điều này hay không? Và thế giới có sẵn sàng đối mặt với những hậu quả tiềm tàng?