Sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo và cuộc chiến giành quyền kiểm soát thông tin trong ngành báo chí

Sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo và cuộc chiến giành quyền kiểm soát thông tin trong ngành báo chí

Ngành báo chí đang đối mặt với một thách thức mới: sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) và các công cụ tìm kiếm trực tuyến do AI hỗ trợ. Những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực này đã mang đến những công cụ có khả năng tạo ra nội dung chất lượng cao chỉ trong vài giây, nhưng đồng thời cũng đặt ra những lo ngại về việc kiểm soát thông tin và lợi nhuận của các nhà xuất bản.

AI "nuốt chửng" nội dung miễn phí: Các startup AI như OpenAI, Perplexity AI, và các công ty công nghệ lớn như Microsoft và Meta đã phát triển các mô hình AI có thể tạo ra nội dung chỉ trong nháy mắt. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là nội dung này không hoàn toàn độc đáo, mà được tạo ra dựa trên việc "nuốt chửng" và phân tích một lượng lớn dữ liệu được sử dụng để huấn luyện ban đầu.

Dữ liệu này bao gồm bài báo, trang web, sách, bài luận, blog và thơ ca, được thu thập miễn phí bởi các nhà sản xuất nội dung AI. Điều đáng chú ý là họ cũng quét dữ liệu có bản quyền mà không cần sự cho phép.

Cuộc chiến giành quyền kiểm soát: Điều này đã khiến các nhà xuất bản báo chí lên tiếng phản đối, cáo buộc các công ty AI "nuốt chửng" nội dung của họ mà không có sự cho phép. Tác giả George RR Martin và tờ The New York Times (NYT) là những ví dụ điển hình. NYT đã kiện OpenAI và Microsoft vào tháng 12 năm ngoái vì vi phạm bản quyền, cáo buộc rằng các công cụ AI của họ sử dụng nội dung của NYT để xây dựng mô hình ngôn ngữ lớn (LLM).

Hai chiến lược: kiện tụng và hợp tác: Trước khi đưa vụ kiện ra tòa, NYT đã cố gắng đàm phán thỏa thuận cấp phép với OpenAI. Trong khi một số nhà xuất bản chọn con đường pháp lý, những người khác lại theo đuổi chiến lược hợp tác. Họ đồng ý cung cấp quyền truy cập vào nội dung của mình cho các công ty AI để đổi lấy lợi ích kinh tế. Associated Press (AP) là một ví dụ, họ đã ký thỏa thuận với OpenAI vào tháng 7 năm ngoái để cho phép AI truy cập kho lưu trữ tin tức của họ.

Nguy cơ đối với mô hình kinh doanh truyền thống: Giáo sư Chirag Shah tại Đại học Washington cho rằng các nhà xuất bản đang bị kẹt giữa hai lựa chọn khó khăn. Nếu họ từ chối cho phép các công ty AI truy cập dữ liệu của mình, nội dung của họ có thể sẽ bị bỏ qua. Tuy nhiên, nếu họ đồng ý, họ sẽ trao quyền cho các công ty AI sử dụng nội dung của mình để huấn luyện mô hình, đồng thời tạo ra nội dung tương tự mà người dùng có thể tìm thấy mà không cần truy cập vào nguồn gốc. Điều này sẽ gây tổn hại đến mô hình kinh doanh của họ.

Tương lai của ngành báo chí: Các chuyên gia nhận định rằng AI sẽ không thay thế hoàn toàn các nhà báo, bởi vì họ vẫn có thể tạo ra những phân tích và báo cáo độc đáo. Tuy nhiên, những nhà báo biết cách tận dụng AI sẽ có lợi thế hơn. Thách thức lớn nhất đối với ngành báo chí là việc AI đang làm giảm lượng truy cập từ hai nguồn chính: tìm kiếm và mạng xã hội. Do AI được sử dụng để tạo ra nội dung một cách dễ dàng và giá rẻ, các nhà xuất bản đang đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt, trong khi lượng truy cập trực tiếp của họ chỉ chiếm khoảng 20%.

Cần có giải pháp toàn diện: Nikhil Pahwa, người sáng lập cổng thông tin truyền thông kỹ thuật số MediaNama, cho rằng việc tồn tại của các nhà xuất bản báo chí sẽ trở nên khó khăn trong vòng 4 năm tới.

Các chuyên gia pháp lý cho rằng việc điều chỉnh pháp lý là cần thiết, nhưng không nên cản trở sự phát triển của AI. Luật pháp về bản quyền hiện hành ở Ấn Độ chưa có quy định rõ ràng về các tác phẩm do AI tạo ra. Các công ty AI cần được khuyến khích tạo ra dữ liệu độc đáo để huấn luyện mô hình của họ, tránh vi phạm bản quyền.

Tương lai của ngành báo chí phụ thuộc vào việc tìm ra giải pháp cân bằng giữa lợi ích của nhà xuất bản và sự phát triển của AI. Các nhà xuất bản cần điều chỉnh mô hình kinh doanh của mình để thích nghi với công nghệ mới, đồng thời chính phủ cần có những chính sách phù hợp để quản lý AI và bảo vệ quyền lợi của người sáng tạo.