ChatGPT: Thách thức và cơ hội cho giáo dục đại học

Mục lục:

• ChatGPT: Khả năng vượt trội
• Thay đổi hay thoái lui?
• Tái cấu trúc đánh giá
• Phương pháp tiếp cận sáng tạo
• Vai trò của con người
• Con đường phía trước

1. ChatGPT: Khả năng vượt trội

Mới đây, Đại học Reading ở Anh đã công bố kết quả nghiên cứu cho thấy ChatGPT không chỉ vượt qua kỳ thi đại học mà còn đạt điểm cao hơn cả sinh viên. Phát hiện này đặt ra một câu hỏi lớn cho các trường đại học trên toàn thế giới: liệu họ nên quay trở lại phương thức thi truyền thống, mạo hiểm trở nên lỗi thời, hay thích nghi với thực tế mới?

Nghiên cứu đã sử dụng ChatGPT để trả lời các câu hỏi thi cho các môn tâm lý học ở bậc đại học. Kết quả cho thấy:

• 94% bài làm được tạo bởi AI đã lọt qua mắt giám khảo.
• AI đạt điểm cao hơn sinh viên thực sự.
• Chỉ trong các kỳ thi bậc cao hơn, yêu cầu tư duy trừu tượng cao, sinh viên mới vượt trội hơn AI.

Kết quả này gây lo ngại về việc sinh viên có thể sử dụng AI để gian lận học thuật. Nó cũng đặt dấu hỏi về cách đánh giá năng lực học sinh hiện tại trong nhiều ngành học.

2. Thay đổi hay thoái lui?

Một số trường đại học đang đưa ra các biện pháp để đối phó với mối đe dọa này. Ví dụ, Đại học Glasgow đã chuyển từ kỳ thi trực tuyến mở sách sang kỳ thi trực tiếp có giám sát cho sinh viên năm thứ 3 và 4 ngành khoa học đời sống. Mục tiêu của trường là đảm bảo rằng điểm số phản ánh chính xác kiến thức và năng lực của sinh viên.

Tuy nhiên, việc quay lại phương pháp truyền thống có thể không phải là giải pháp hiệu quả trong bối cảnh AI ngày càng phổ biến. Điều này đặt ra câu hỏi: liệu việc trở lại phương thức truyền thống có giúp sinh viên sẵn sàng cho một thế giới mà AI đóng vai trò quan trọng?

3. Tái cấu trúc đánh giá

Nhiều nhà giáo dục nhìn nhận đây là cơ hội để thay đổi giáo dục một cách căn bản. Họ cho rằng thay vì trở lại phương thức lỗi thời, các trường đại học nên nắm bắt thử thách này như một động lực để đổi mới phương thức đánh giá.

Tiến sĩ Jennifer Chang Wathall, giảng viên bán thời gian tại Đại học Hồng Kông, kêu gọi thay đổi toàn diện cách thức đánh giá. Bà cho rằng: Chúng ta cần tập trung vào quá trình học hỏi và phát triển trong một khoảng thời gian, tôn vinh điểm mạnh và tài năng của mỗi cá nhân. Việc đánh giá cần được định hình lại như một quá trình thu thập bằng chứng về quá trình học tập của sinh viên – một quá trình liên tục và được đo lường dựa trên một bộ tiêu chí định tính.

Quan điểm này chuyển trọng tâm từ các kỳ thi điểm cao sang việc đánh giá toàn diện hành trình học tập của sinh viên. Nó thừa nhận rằng trong một thế giới hỗ trợ bởi AI, khả năng ứng dụng kiến thức một cách sáng tạo và thích nghi với những thử thách mới có thể giá trị hơn việc thu thập thông tin.

4. Phương pháp tiếp cận sáng tạo

Trong khi các trường đại học đang vật lộn với những thách thức này, các nhà giáo dục đang đề xuất và thử nghiệm những hình thức đánh giá mới, ít bị AI thao túng và phù hợp hơn với kỹ năng thực tế.

Tim Mousel, giáo sư khoa học vận động tại Cao đẳng Lone Star ở Texas, đề xuất một loạt các phương pháp thay thế cho bài luận truyền thống:

• Đánh giá dựa trên dự án.
• Kịch bản giải quyết vấn đề.
• Trình bày hoặc tranh luận bằng lời.
• Dự án nhóm cộng tác.
• Nhật ký phản ánh hoặc hồ sơ.
• Bài tập học tập trải nghiệm.
• Dạy học hoặc hỗ trợ bạn bè.
• Tạo nội dung gốc.
• Mô phỏng tương tác hoặc nhập vai.
• Dự án nghiên cứu mở.

Những phương pháp này không chỉ khiến AI khó sao chép hiệu suất của con người mà còn thúc đẩy các kỹ năng như tư duy phản biện, sáng tạo, hợp tác và giao tiếp - những khả năng được đánh giá cao trong môi trường làm việc và khó bị AI sao chép.

5. Vai trò của con người

Bất chấp những thách thức do AI mang lại, nhiều nhà giáo dục vẫn lạc quan. Họ lập luận rằng sự xuất hiện của AI trong giáo dục có thể thực sự nâng cao giá trị của các kỹ năng và quan điểm độc đáo của con người.

Trey Conatser, giám đốc CELT tại Đại học Kentucky, đưa ra một quan điểm sắc sảo về vai trò của việc viết trong giáo dục: Những phát hiện như thế này có thể gây cảm giác đe dọa, nhưng chúng là động lực để suy ngẫm về cách viết đóng vai trò như một phương thức đánh giá học tập cũng như chính hành động học tập. Chúng ta không yêu cầu sinh viên viết để thể hiện những gì họ đã học được, mà chúng ta yêu cầu họ viết để họ có thể học thông qua một quá trình có khung với phản hồi ý nghĩa.

Quan điểm này nhấn mạnh tầm quan trọng của chính quá trình học tập, không chỉ sản phẩm cuối cùng. Nó cho thấy rằng ngay cả khi AI trở nên tinh vi hơn, hành trình học tập – với những khoảnh khắc vất vả, đột phá và phát triển – vẫn là trải nghiệm độc đáo của con người mà máy móc không thể sao chép.

6. Con đường phía trước

Tương lai của học tập không phải là con người chống lại AI. Đó là con người làm việc cùng AI để đẩy lùi ranh giới của kiến thức và sáng tạo. Các trường đại học thích nghi phương thức đánh giá của họ với thực tế mới sẽ là những người định hình các nhà lãnh đạo của ngày mai.

Thách thức đối với các cơ sở giáo dục bậc cao là tạo ra các phương thức đánh giá chuẩn bị cho sinh viên cho một thế giới mà AI là một phần không thể thiếu trong cuộc sống chuyên nghiệp và cá nhân. Điều này có thể bao gồm việc dạy sinh viên cách sử dụng các công cụ AI một cách hiệu quả và có đạo đức, đồng thời trau dồi các kỹ năng tư duy phản biện và sáng tạo vẫn là độc quyền của con người.

Trong khi làn sóng nghiên cứu mới nhất lắng xuống, tương lai được tạo ra cần phải khác biệt rất nhiều so với hiện tại. Cuộc đua đang diễn ra để xác định tương lai đó sẽ như thế nào. Cái giá phải trả cho sinh viên, giáo viên và toàn xã hội là rất lớn.